Người Nhật có thực sự khó tính và đòi hỏi cao nhất Thế giới?
Nhắc đến người Nhật, dân tình thường truyền tai nhau những giai thoại huyền thoại: “Khách hàng Nhật khó chiều nhất thế giới!”, “Đi làm ở Nhật mà đi muộn 1 phút là bị nhìn như tội đồ!”, hay “Bán hàng cho người Nhật mà đóng gói xấu là xác định… hoàn tiền!” Nhưng liệu người Nhật có thực sự khó tính và đòi hỏi cao nhất hành tinh không, hay đây chỉ là một “truyền thuyết đô thị” được thổi phồng qua các câu chuyện “cười ra nước mắt”? Hãy cùng bóc tách sự thật về “chủ nghĩa cầu toàn” kiểu Nhật!
1. Khó tính hay chỉ là… quá lịch sự và chuẩn mực?
Ở Nhật, sự lịch sự và chuẩn mực không phải là “tùy tâm trạng”, mà là tiêu chuẩn sống còn. Từ nhỏ, trẻ em đã được dạy hàng trăm nguyên tắc ứng xử, từ cúi chào đúng góc độ, đến việc phải đến họp sớm 10 phút (đến đúng giờ là… muộn rồi!). Nếu bạn nghĩ “lịch sự” là nói cảm ơn, xin lỗi, thì ở Nhật, đó chỉ là bước khởi động – họ còn đọc được cả “không khí” (kuuki wo yomu), đoán ý khách hàng trước khi khách kịp mở miệng.
2. Tiêu chuẩn chất lượng: “Khách hàng là thần thánh, không phải vua!”
Ở nhiều nơi, khách hàng là “thượng đế”, nhưng ở Nhật, khách hàng là… “Kami-sama” (thần thánh). Đóng gói sản phẩm phải đẹp như quà cưới, giao hàng đúng giờ từng phút, dịch vụ phải đoán ý khách hàng từ ánh mắt, cử chỉ. Các công ty sẵn sàng kiểm tra lại 100% hàng nhập khẩu chỉ để chắc chắn không có một… vết xước trên hộp. Đơn giản vì người Nhật tin rằng: “Bên ngoài xấu, bên trong chắc gì tốt!” – chuẩn “ăn chắc mặc bền” phiên bản nâng cao.
3. Sợ sai, sợ khác biệt, sợ… làm phiền người khác
Người Nhật nổi tiếng “sợ sai” đến mức, chỉ cần lỡ va vào ai trên tàu điện, bạn sẽ nhận được ánh mắt lạnh lùng hoặc tiếng tặc lưỡi nhẹ nhàng – thay vì câu “Không sao đâu!” như ở nhiều nước khác. Ở công sở, một lỗi nhỏ cũng có thể khiến bạn bị “mổ xẻ” tận gốc rễ: “Tại sao lại sai? Ai chịu trách nhiệm? Rút kinh nghiệm thế nào?” Chưa hết, sáng tạo phá cách thường bị nhìn với ánh mắt nghi ngại, bởi “khác biệt là nguy hiểm” trong một xã hội đề cao sự đồng thuận và hòa hợp.
4. Khó tính không phải vì “ghét” mà vì… yêu hòa hợp
Đằng sau sự “khó tính” là nỗi ám ảnh giữ gìn thể diện (saving face), không muốn làm phiền người khác, và luôn đặt tập thể lên trên cá nhân. Người Nhật sẵn sàng làm thêm giờ không phải vì thích “cày cuốc”, mà vì không muốn là người đầu tiên đứng lên về sớm, sợ bị cho là “không đồng lòng”. Từ chuyện nhỏ như gói quà, đến chuyện lớn như phát minh công nghệ, mọi thứ đều phải “vừa lòng số đông” – đôi khi đến mức… mệt mỏi!
5. “Khó tính” nhưng cũng… dễ thương
Tất nhiên, không phải ai ở Nhật cũng là “thánh soi”. Vẫn có những người Nhật dễ tính, thoải mái, sẵn sàng tha thứ cho lỗi nhỏ. Nhưng nhìn chung, tiêu chuẩn cao là “gen trội” của xã hội Nhật, tạo nên chất lượng sản phẩm, dịch vụ khiến cả thế giới phải ngả mũ. Đổi lại, chính người Nhật cũng chịu áp lực khủng khiếp từ sự cầu toàn này – từ học sinh đến nhân viên văn phòng, ai cũng phải “gồng mình” để không làm mất mặt bản thân và tập thể.
6. Kết luận: Khó tính nhất thế giới? Có thể lắm! Nhưng…
Nếu bạn từng bán hàng cho người Nhật, phục vụ khách Nhật, hay chỉ đơn giản là sống ở Nhật, bạn sẽ hiểu: “Khó tính” ở đây là một nghệ thuật sống, là sự tôn trọng lẫn nhau, là văn hóa “không để ai phải phàn nàn”. Đúng, người Nhật khó tính, đòi hỏi cao – nhưng nhờ vậy, họ tạo ra những chuẩn mực chất lượng và dịch vụ mà cả thế giới phải học hỏi.
Chỉ có điều, nếu bạn định “làm ăn” với người Nhật, hãy nhớ: Đừng bao giờ giao hàng muộn, đừng để sản phẩm xước hộp, và tuyệt đối đừng nói “không” thẳng thừng – kẻo “thần thánh” giận dỗi là… xác định!
“Ở Nhật, làm tốt là bình thường, làm xuất sắc mới được khen, còn làm sai thì… thôi khỏi nói!”
Vậy nên, người Nhật có khó tính và đòi hỏi cao nhất thế giới không? Có lẽ là có – nhưng đó là cái khó tính đáng yêu, đáng nể, và đáng để học hỏi!
